LIBER DE RESTAURATIONE MONASTERII SANCTI MARTINI
TORNACENSIS
HERIMANNI TORNACENSIS
page 303
agere disposuerat. Quadam ergo dominica missam eorum anditura et processionem
visura cum filio suo Teoderico, parvulo clerico iam fere septenni, ad
ecclesiam sancti Martini pergit, et expectat, donec missa cantata fuit; puer
vero ea ignorante se clericis illis coniunxit et cum eis remansit. Finita
missa, mulier filium suum inter vicinas requirit, nec invenit. Credens vero
eum cum pueris ludere domum revertitur. Parato prandio, puer queritur; mater
dicit, eum secum
abisse ad Sanctum Martinum. Nullus conversionis eius suspicionem habebat,
finito prandio, miles equum conscendit, ad domum germani sui Teoderici
veniens tam ibi quam et in ceteris domibus propinquorum suorum filium suum
querit; nullum signum de eo audit. Inde ad Sanctum Martinum pergit, abbatem
Acquicinensem Haimericum cum abbate Odone invenit puerumque coram eis
sedentem et eos audientem conspicit. Militem secum abbates sedere faciunt et
de mandatis Dei libenter audientem instruunt. Vespere propinquante, miles
abeundi licentiam ab abbatibus petit et accipit filioque suo ut secum domum
redeat precipit. Tunc primum puer voluntatem suam aperiens: "Vos",
inquit,
"si vultis domum redite matremque meam et fratres meos salutate et ut pro me
orent eis dicite; ego enim numquam amplius domum vestram ingrediar, sed hic
cum pauperibus istis remanebo nec patrem aut matrem me habere cognosco nisi
Deum et sanctum Martinum". Tunc pater ammirans et eum ludendo hoc dicere
credens: "Veni" inquit, "quoniam non haberes hic quod hac nocte
comederes vel
lectum in quo iaceres". Et puer: "Etsi non habent" inquit, "quod
manducent
ego urbem circuiens elemosinas petitas eis afferam, nocte vero super nudam
humum quiescam". Ridente patre et hec puerilia fore dicente puerumque
violenter reducere volente tandem abbas Haimericus, vir prudentissimus:
"Domine", inquit "Radulfe, si mihi credideris, puero modo nullam
violentiam
inferetis; dimittite eum nobis, sufficienter enim una nocte providebimus que
necessaria ei fuerint; et si quidem ex Deo sta voluntas venit, crastino
apparebit, si vero ex infantia, non cogatis eum, quia sponte domum
revertetur". Hiis auditis, miles acquievit, domumque reversus coniugi sue
hec
retulit. Protinus illa genibus flexis, manus et oculos ad celum levans:
"Gratias", inquit, "ago Deo quia primogenitum filium meum servicio
suo
mancipavit. Videtur ergo, mi domine, quod Deus vult, quod ecclesiolam illam
ex facultate nostra edificemus; et hoc signum divine voluntatis habebimus, si
puer in incepto perseveraverit Tunc certi simus verum esse quod dixi; si vero
redierit, tunc aliud vult Deus de nobis". Mane facto rursum miles equum
conscendit, Sanctum Martinum repetit, puerum in eo quod ceperat
constantissime perseverantem repperit. Protinus Teodericum germanum suum
ceterosque propinquos suos accersit, filium suum, utpote puerum septennem
necdumque legitime etatis existentem, sancto Martino coram altari offert et
cum eo quatuor molendina, que super Hies fluviolum habebat, confert.
Postmodum * Radulfus. licet in seculo manens totam ecclesiole illius curam
suscepit; nec minus que necessaria erant providens, quam si iam monachus
factus fuisset.
63. Eodem anno per abbatem Haimericum, sicut supra dictum est (1), clerici
illi monachalem habitum susceperunt (1095). Tuncque idem puer Teodericus cum
eis
factus est monachus. Cum vero monachi, ut superius relatum est (2), ab
ecclesia discedentes deserta petere voluissent, Teodericum ibidem relinquere
voluerunt; sed cum remanere noluisset, nec tamen utpote puer octo annorum
itineris laborem pedes sustinere posset, plaustro eum cum libris suis
superposuerunt sicque secum abduxerunt. Quod ubi Radulfo adhuc in lecto suo
dormienti summo mane nuntiatum est, ilico festinus surgit, ecclesiam sancte
Marie petit, canonicorum conventum celeriter convocat, theloneum ** eorum,
quod violenter eatenus tenuerat, eis liberum reddit et de illata violentia
veniam petit, voluntatema suam aperit, ut scilicet ilico seculum relinqueret
et monachos Sancti Martini qui discedebant prosequeretur. Hiis dictis,
comitatus clericorum et populi maxima turba domum revertitur; coniugisque sue
manum tenens et ad celum oculos levans: "Domine Deus", inquit, "tu
mihi
dedisti hanc coniugem, et ego ei te teste usque in hodiernum diem legitimam
servavi fidem, nunc autem pro amore tuo eam relinquo tibique eam commendo".
Post hec filios suos parvos Walterum et Hermannum sumens et sursum elevans,
Deo eos obtulit et commendavit. Quantus ibi omnium luctus pre dulcedine fuit,
cum vidissent quartum filium Radulfum
*) Postmodum - fuisset om. H.
**) pontinagium H.
a) relinqueret in marg. suppl. C.
1) C. 38.
2) C. 39.