(Sigeb.882) 49. In chronographia Sigeberti monachi Gemblacensis repperitur; quod Normanni adiunctis sibi Danis, anno Domini 881. Franciam et Lotharingiam pervagantes, Atrebatis, Ambianis, Corbeiam, Cameracum, Taruennam, fines Menapiorum, Brabatensium omnemque circa Scaldum flumen terram - Tornacum scilicet et eius confinia, Gandavum, Curtracum, abbatiam Sancti Amandi Helnonensis, in Condato super ripam Scaldi sedem sibi ponentes, primo anno episcopatus Heidilonis Tornacensium episcopi -- monasteria sanctorum Walarici et Richarii, Leodium, Traiectum, Tungris, Coloniam, Hunnam (b) cum adiacentibus castellis, (Ibid., 883) Aquis opidum et palatium, monasterium Stabulaus, Malmundarium, Indam, Prumam, Treverim et Melim ferro el igni devastaverint. Qua tempestate Tornacus sedes episcopalis erat et per 300 ante (c) transactos annos minus 16 ipsam dignitatem comprobatur obtinuisse, quia ab anno Domini 484. Sanctus Eleutherius pontificatum illius rexit, et ante paucis diebus prefuit Theodorus, de quo nec ortus nec ordinatio aut quantum temporis prefuerit, scitur; sed tantum, quod spiculo divino, id est ictu tonitrui, interemptus sit, memoratur.
50. Extat et alia cronographia de hac infestatione normannica, proprie composita a quodam monacho Marceniensi, (2) que supradicte testimonium dat nominetenus scribens Tornacum tunc depopulatum esse et ad nichilum redactum fuisse; addens, quod Emmo Tornacensis pontifex a Normannis interfectus sit anno Domini 860, ante hanc devastationem 21 annis. In quo opere idem digestor temporum preclaro stilo digerit bella ac prelia, que Normanni ob insatiabilem sitim fundendi humanum sanguinem habuerunt adversus Remenses Parisienses, Aurelianenses atque Compendiosos viriliter decertando.
51. Ea tempestate monachi Sancti Martini de civitate Tornaco dispersi, unusquisque per loca oportuna, in quibus se commodius acturos vel amplius profuturos sperabant, et locum proprium civesque quorum tutamine dudum protecti fuerant, auxilio roborati, beneficio amplificati, reliquerunt. Unde quidam eorum, cum essent dispersi per amplissima mundi spacia, bonis quoque que ubique reppererunt iocundati et consuetudine locorum quam invenerunt contenti, ut multorum verba testantur, loca sua prius desiderabilia, nunc in planiciem deducta, ulterius repetere (d) neglexerunt, neque laborem ipsas ruinas relevandi assumere voluerunt, sed illis in locis quo fugerunt presentem vitam terminaverunt, possessiones suas hereditarias pro beneficiis acceptis eisdem locis perpetua donatione tradentes. Nonnulla vero pro penuria et incommoditate necessitatum suarum accepto precio vendiderunt. Quedam vero tutore et defensore carentes in dominium laicarum potestatum transierunt. Ad abbatiam vero, que erat in episcopatu Parisiensi sita in oppido Ferrarias nominato (e) pars quedam eorum, quibus devotio maior in Deum et mens sanior inerat, diverterunt deferentes secum de suppellectili ecclesie sue pauca quedam, vel que utiliora sibi fore arbitrati sunt; cum qua specialiter fuisse cyrographum ville cuiusdam illius regionis que dicitur Supas, indiciis supra relatis (3) deprehendimus anno fere 20. secunde
1) Cf. Sigebert. a. 453. de Hunis referentem.
2) Marchiennes prope Duacum. Intelligit fortasse chronicam S. Vedasti, in
codice Marchianensi servatam, quae Annales Vedastinos recepit; cuius pars a.
860. continens, iam deperdita est.
3) C. 41. 42. 55