LIBER DE RESTAURATIONE MONASTERII SANCTI MARTINI
TORNACENSIS
HERIMANNI TORNACENSIS
page 307
non solum pauperum sed et divitum, suscepit, ut eis seorsum monasterium
necesse videretur esse construi. Quamobrem considerans abbas domum lapideam;
que quondam fuerat supradicti Radulfi militis, et quam ei veniens ad
conversionem coniunx eius dederat, non parve esse amplitudinis, distinctis in
ea parietibus, oratorium, refectorium, dormitorium composuit et 60 fere
mulieres conversas ibidem intromisit sororemque suam sanctimonialem nomine
Eremburgem eis preposuit (1). Inter ceteras vero mulieres etiam Mainsendem,
quondam Radulfi coniugem, ibi manere precepit et in alia eiusdem urbis parte
totidem nichilominus conversas sub alia magistra constituit. Mainsendis ergo
post aliquot dies gravissima egritudine depressa, in eadem quondam domo sua
lectulo decumbere cogitur; sentiens autem se magis ac magis infirmitate
gravari, a prefata magistra sua, domni abbatis germana, poposcit ut se
faceret communicari. Tunc pro instanti necessitate, quia domus illa remota
erat ab ecclesia sancti Martini, concessit domnus abbas, ut a presbytero
Sancti Piati, qui prope manebat, viaticum et absolutionem egrotantes converse
acciperent. Mandatus ergo domnus Hellinus presbyter a magistra ut Mainsendem
cum viatico visitaret, libentissime advenit, quia in seculari vita
parrochiana eius fuerat et nonnulla obsequia ab ea susceperat. Veniente
itaque presbytero, precepit magistra Mainsendi, ut non ei loqueretur nisi de
peccatis suis. Confessa est igitur Mainsendis presbytero et corpus dominicum
suscepit, adstante magistra et quicquid dicebatur audiente. Recedentem itaque
presbyterum Mainsendis exorat, ut sui memor esset et pro se Deum rogaret.
Statim vero post discessum presbyteri matistra ad eam accedens: "Vere"
inquit
"excommunicata es quia contra obedientiam meam de alia re quam de peccatis
tuis presbytero locuta es". Cui Mainsendis: "Vere" inquit,
"domina non putavi
me delinquere, quia dun rogavi, ut pro me oraret non intellexi de salute
corporis, sed de remissione peccatorum meorum". Tunc illa vocans alias
sorores, excommunicatam eam esse dicit et ut foras expellatur precipit.
Prosternuntur omnes pedibus magistre, misericordiam petunt sed impetrare
nequeunt. Quia tamen de lectulo surgere non poterat iubente magistra cum
lecto extra domum defertur et sub gradu ligneo, per quem in curtem descensus
erat, ponitur ita ut ablutiones coquine superius site super eam defluerent.
Ibi ergo per triduum iacens, licet infirmitate gravaretur, animo tamen
exultabat, quia in domo cuius olim domina fuerat nunc pro Deo tribulationem
sustinebat. Sed quia benignus Deus post tribulationem infert consolationem,
ecce post triduum prefatus Henricus, iam monachus factus, iussu abbatis
fascem magnum lini super caput suum deferens causa nendi, domum sororum
expetit, portamque curtis ingressus, videt Mainsendem sub gradu in lectulo
recumbentem. Admiratus interrogat unam de sororibus, cui linum recipienti
logui sibi licebat cur ibi sic iaceret. Audiens vero causam nec tamen
Mainsendi loqui audens, hoc tantum omnibus audientibus in consolationem eius
dicere presumpsit: "O sancte Alexis, qui in domo patris tui decem et septem
annis peregrinus iacuisti et exinde gloriam magnam apud Deum adquisivisti,
conforta istam famulam Dei, que in domo cuius quondam domina fuit modo tantam
tribulationem sustinet". Audiens hoc Mainsendis, ita exhilarata est, ut,
sicut postea multociens mihi dixit, omnino infirmitatis sue oblivisceretur.
Reversus vero Henricus cum abbati ea que audierat retulisset, abbas protinus
mandavit, ut cum aliis intra domum referretur.
70. Eodem anno [1095] victualium penuria et famis atrocitas totam provinciam
vellementer afilixit (2), et abbas omnibus pauperibus ad se confugientibus
quicquid habere poterat misericorditer tribuere cepit, ita ut nec in horreo
nec in cellario aliquid remanserit. Tuncque demum necessitate et anxietate
compulsus, fratribus per totum annun claustro reclusis iugique silentio
domitis et que foris agebantur nescientiblls rem sicut erat in capitulo
aperuit, magnam scilicet multitudinem virorum ac mulierum se suscepisse et
unde vel una die viverent se non habere. Obstupefacti omnes, ammirati sunt,
tantam rem eum sine alicuius consilio fecisse, rogaveruntque eum ut
exteriorum curam alicui viro prudenti committeret, ipse vero doctrine et
saluti animarum insisteret nec deinceps aliquem absque fratrum consilio
susciperet, et quos suscipiebat non more antiquorum gravia et importabilia
onera imponendo probaret sed institutis et regula Cluniacensis cenobii
contentus esset, quod solum et fama et religione necnon et caritate universis
Gallie monasteriis eo tempore preminebat et a venerabili abbate Hugone
regebatur. Adquiescit abbas consilio fratrum statimque
1) Ne quidem horum monasteriorum superest vestigium. DACH.
2) A. 1095; cf. Ann. Blandin., SS. V, p. 27.