LIBER DE RESTAURATIONE S. MARTINI TORNACENSE

CONTINUATIO


Page 321

Protinus canonici duos honorabiles viros de ecclesia sua Romam miserunt, Elbertum scilicet et Geldulfum. Sed papam Urbanum iam defunctum invenerunt et sine effectu redierunt. Urbano successit Rainerus abbas Sancti Pauli, et vocatus est Paschalis. Cuius tempore cum clerici Romanam curiam sepius frequentarent pro dissensione que inter nos (1) et ipsos erat, Romani, qui semper novorum negotiorum cupidi sunt, ceperunt nos (2) incitare ad repe tendum proprium episcopum. Accidit autem, cum iam nobiscum concordati fuissent, ut domnus Baldricus episcopus noster pro quadam causa commotus, absque omni audientia et iudicio canonico, missis litteris, in urbe Tornacensi divinum officium interdiceret. Inde prefatus Gonterus prepositus canonicorum conventum evocat et ad repetendam antiquam libertatem incitat. Continuo duo ex ipsis, Galterus scilicet, qui postea abbas Sancti Martini claruit, et Movinus precentor ecclesie cum Iitteris capituIi Romam petunt et litteras domini pape PaschaIis Tornacum deferunt, precipientes clericis et abbatibus ceterisque personis episcopatus, ut remota dilatione proprium sibi eligerent episcopum (3); alias quoque domno Radulfo Remensi archiepiscopo detulerunt, precipientes ei, ut eidem electioni efficaciter insisteret et electum consecraret. Illis necdum reversis, contigit domnum Baldricum episcopum mori. Noviomenses (4) autem scientes, clericos Tornacenses Romam abiisse, callide agentes (1113), Lambertum Tornacensem archidiaconum sibi in episcopum elegerunt, scientes, eum pecunia abundare, et per eam confidentes propositum Tornacensium cassari posse. Electus ergo Noviomi Lambertus Flandriam rediit, et apud Corturiacum congregatis abbatibus et personis episcopatus, ut electioni sue faverent, impetravit; solus abbas noster domnus Segardus, ut assensurn preberet postulatus, respondit, non Corturiaci sed Tornaci in capitulo Sancte Marie, ubi sedes erat episcopalis, huius rei assensum debere fieri, nec se aliquid concessurum, nisi presentes videret decanum Tornacensis ecclesie et prepositum. Sic ergo commotis adversus eum aliis personis, Tornacum rediit. Nec mora, legati cum litteris pape Roma redeunt, abbati nostro de responso suo gratias agunt, eiusque consilio, in capitulo suo unanimiter omnibus congregatis, elegerunt sibi in episcopum quendam Morinensis ecclesie archidiaconum nomine Herbertum, litterasque domni pape lohanni Morinensi episcopo deferentes, eundem electum suum sibi liberum tradi petierunt et impetrarunt. Inde prefatum archiepiscopum Rernensem adeuntes, ut eum secundum domini pape preceptum consecraret, exorarunt. Sed Lambertus eos preveniens, ut dicitur, iam animum archiepiscopi pecunia corruperat, adeo ut eius consilio etiam rex Ludovicus muneratus duos episcopos, Aurelianensem scilicet et Parisiensem, pro cassanda Tornacensium electione Romam transmitteret. Clericis itaque Tornacensibus electi sui consecrationem petentibus respondit archiepiscopus, se nec Lambertum nec Herbertum consecraturum, donec legati regis, duo episcopi, quos pro eodem negotio al papam transmiserat, Roma redirent. Ita utrimque electi consecratio suspensa et incerta fluctuat: cum ecce episcopi Roma redeunt, litteras domini pape archiepiscopo deferunt, in quibus papa idem negocium in manu et provisione archiepiscopi ponebat, dicens, archiepiscopum sibi mandasse, quod, si Tornacenses proprium episcopum haberent, et episcopalis auctoritas plurimum vilesceret, et Noviomensis ecclesie redditus nequaquam episcopo ad necessaria sola sufficerent. Hiis litteris susceptis, sibi subditos episcopos archiepiscopus convocat diemque statuit, qua Lambertum consecrare debebat, ipso vero die rex Ludovicus Remis adveniens, omnes episcopos advocat et, ut diligenter de eodem negocio inter se traetarent, admonet. 'Si enim', inquit, 'videritis magis ad Dei honorem et animarum salutem competere, ut Tornacensis ecclesia proprium episcopum habeat, ego libenter concedo, quia nichil me in hoc perdere video, nec voluntati Dei vel saluti animarum in aliquo resistere volo; neque solo, ut aliquis per me dicat hoe bonum remansisse vel se sub mea palliatione coram Deo paret excusare'. Cui domnus lohannes Morinensis episcopus, vir reIigiosus, respondens: 'Vere,' inquit, 'domine rex, hoc dicto animam vestram liberastis; nunc videant domini nostri episcopi, quid agere debeant'. Archiepiscopus tamen in eo quod ceperat perseverans, predictum Lambertum super utramque ecclesiam episcopum consecravit; multis mirantibus, quod magis diligeret pecuniam reponere, quam Remensi ecclesie anttiquam dignitatem reddere, quod utique facere potuisset facile et regis permissu et auctoritate domini pape.

Nec tamen audaci Turno fiducia cessit,
quia Gontero preposito cor non defuit; quin potius, assumpto secum domno Segardo abbate nostro, electum suum Herbertum Romam duxit, non per Franciam, quia timebat regem et archiepiscopum, sed per Lotharingiam, ad probandam domini pape constantiam. Lambertus quoque episcopus iam consecratus, confidens in multitudine divitiarum suarum, Romam tendit, certus, quod non multum sibi consecratio iam facta prodesset, si papa Tornacensis ecclesie electum consecraret. Utrique ergo coram papa conveniunt, et nunc hiis, nunc illis curia favet, ad ultimum tamen etiam Roma immensitate pecunie superatur, nolens illam Salustii sententiam falsam esse qua dicitur: 'Omnia venalia Rome'. Sed ne ex toto papa Tornacensibus defuisse videretur, mandavit eis per litteras, ut archidiaconum sibi eligerent, quoniam Lambertum archidiaconum eorum audierat Noviomensem (a) esse episcopum consecratum. Archiepiscopo etiam mandavit, ut ei ecclesias Tornacensis episcopatus ex toto interdiceret. Archiepiscopus autem videns instabilitatem et mutabilitatem Romanarn, in urbe Tornacensi tam clericis quam monachis interdixit divinum officium, nisi reciperent Lambertum episcopurn. Lambertus


a) Noviomensis c.
1) i. e. monachos S. Martini, ut in encyclica legitur.
2) Hoc vocabulum ut sequens nobiscum ad canonicos spectare videtur; sed ne in encyclica quidem primum illud legitur; sed res fusius narratur.
3) Datas 1114. Nov. 6; SS. R. Gall. XV, p. 55 (Wauters II, p. 73).
4) Haec aliis verbis in encyclica narrata.


to the texts page
to the preceding page - to the next page
return to the main page