TEPRESH

ISMAIL A. ZIYAEDDIN (1912-1996)

Hava aruv. Kok masmavi.

Murfatlar'nin yeshil tavi

Bugun kop musafir bekliy.

Kelgenlerni bek aybetliy.

Pitmiy kelgenlernin arti...

Erkek-kadin, cashi-karti,

Alem cava, ta sabadan,

Er koyden, er kasabadan.

Atlari man calim satip,

Uzaqtan kamci patlatip,

Arabalar, katolaylar,

Cuvurtup kelip toqtaylar.

Parlay qatranli qamitlar.

Kopirgen avuzli atlar

Bir birsin korup kishniyler,

Avuzliklarin tishliyler.

Arabadan atlap tushup,

Kizlar aytalar kulushup:

- Shukur cettik avdarilmay!

- Ne korktum, bilsen, canim, ay!...

Cani kelgenlerni hemen,

Kaysi koyden, kimler eken,

Bar m'eken tanish-bilgenler,

Dep, sara erte kelgenler.

Herkes tanish, qisim qaray:

Falan koy qayda, dep, soray.

Tabip qisim-aqrabasin

Onda tarta arabasin.

Garada desen, ertenden

Beri kelgen er-bir trenden

Qasabalilar quyula...

Tepresh ekeni tuyula.

Allegim soylari, hele,

Otomobil tutup kele.

Koyli ati man qopaysa,

O da boni bile, aysa.

* * *

Qushluq vaqtinda tav toldu.

Herkes yerin tabip boldu.

Her-bir tereknin kolgesi

Bir qorantanin bolgesi.

Pitken sonra korushmeler,

Hoshkeldi, qol obushmeler,

Cashlar gezmege keteler,

Qartlar qalip siyir eteler.

Bala-caga desen, hep shay,

Uyken bayram gunu yashay:

Cuvurshalar, oynashalar,

Qimirsqaday qaynashalar...

Yeshil tav taa bek yesherdi,

En aruv kilimin serdi.

Cecekler de kozun aca,

Bo qadar halq korup shasha.

Kiyimlerde turlu renkler

Ceceklerinkine denkler:

Alli, yeshilli m'istiysin?

Menevshe moru mi, diysin?

Sari, pembe, mavi, biyaz...

Epsin saymaga soz bek az.

Tilsimli ipekten, derler,

Onday ishlengen anterler.

Kostergen er qiz unerin,

Bosh gecirmegen gunlerin.

Ozleri, desen, shay dulber,

Sanke birer acqan guller!

Genish etekli qaftanlar,

Caltirawuk qilaptanlar,

Sirma telli bashortuler...

Canim, aynin on dortuler!

O qadar da shenlik bar ke,

Bir masal dunyasi sanke.

Kulumsiriy kokte Kunesh;

O da anlay: bugun Tepresh!

Cashlar salincaq quralar,

Qizlar, tizilship turalar.

"Aydi, endi sira menim!

Yetmiy mi, sho, beklegenim?"

Bashqalari top oynaylar,

Yorulmay, zevqqa toymaylar.

Bir talayi, desen, cinlay,

Eshitkenler toqtap tinlay.

Ana, bir de davul-zurna!

"Ciq ortaga, qarap turma!"

O, eki kere ayttirmay,

Ciqa, sirasin aldirtmay.

"Ama tartiliniz biraz!

Bo tar yerde oyun bolmaz!"

Alem tartila, iteshe;

Davul sesi qulaq teshe.

Ortada yer yasalgan man,

"Anadan oksuz qalganman",

Dep bashlay o avur soyun,

Sonra kele cengil oyun.

Endi pitmiy o-n arqasi;

Cuvurup ciqa bashqasi,

Qollarin koteregoya...

Oynaylar bir, toya, toya.

Yetmish beshlik Umer aqay,

Yerinde raat turalmay.

Qart bolsa da, coshtu,

Barip cashlarga bash qoshtu.

Ayshe'ttay onu caqira,

"Alcidin mi?" dep baqira;

"Cash-cavqanin arasinda

Saga ne bar? Otur minda!"

Uyle vaqti bldu endi.

Alay halq ashqa belsendi.

Sofra bezleri cayila,

Tabaq-filcanlar sayila.

Cashlar oyundan biqmaylar,

Sofraga ec ashiqmaylar.

Onlarni taa kickeneler

Ketip caqira keleler.

Gun evelden azirlengen

Cip man tolu zembillerden

Ciqaralar apaqaylar

Mayli, mayli qalaqaylar.

Cantiq, kirde, sarburmalar,

Kobeteler, qavurmalar,

Qizargan tavuqlar.. bol, bol;

Ashap pitirecek sen bol!

Ashtan sonra qave de bar.

Tiryaki bolatan qartlar;

Etmiy bolmazlar adetin:

Birer qave, birer letin...

* * *

Kop qalmadi kun batmaga.

Alem bashladi qaytmaga,

Cashlar istemese bile.

Arabalar ep cegile.

Tamam shimdi qaytacaqta,

Savlik man qal aytacaqta,

Taa bek pitmiy tatli sozler,

Yashara birtaqim kozler.

Bar, ama, er shiynin sonu;

(Cashlar anlamaylar bunu)

Ister kop otur, ister az,

Maabetke toyum bolmaz.

Birbirsine qomshu koyler

Sira, sira tizileler.

Savlik aytip onga-solga,

Barabar ciqalar colga.

- Savlik man qal, Acikerim!

- Savlik man bar, can-cigerim!

- Endi gunlerimiz cetse,

Kelecekke, kismet etse!...

Ee, torem, kelecekke,

Belli bolmaz qac cecekke

Devlet qushu kelip qonar!

(Cavshilarnin ne ishi bar?)

Bugun ayri araba man

Kelgen qac qiz, qac deliqan,

Belki o zaman, kim bilir,

Bir araba aydap kelir!

Bukresh, Ocaq 1957

Qaynaq: Op. Dr. Yalqin BEKTORE, "Tepresh", Eskishehir Qirim Folklor
Dernegi Yayinlari, 1990.