"Turnam"
Rasit Aski Ozkirim ( Corabatir)
Istanbul Yayinevi, 21 Mart, 1965, 31pp
Tanitimi yapan: Mubeyyin Batu Altan
Rasit Aski Ozkirim'i bircogumuz tanimayiz, belki ismini bile isitmedik.
Adapazar dogumlu, babasi bir Kirim gocmeni, annesi de Rumeli
gocmenlerinden. Diasporada dogmus, fakat omru'nun sonuna kadar Kirim
askiyle yasamis, siirlerini "Corabatir" adi altinda yazmis olan rahmetli
sair, Kirim'in sevinciyle sevinmis, Kirim'in uzuntuleriyle uzulmus.
Yazdigi siirler "Turnam" adli kisa fakat cok ilginc bir siir
kolleksiyonunda toplanmis. Kitapcigin arka kapaginda karakalemle
yapilmis portresi ve kisa bir ozgecmisi var. Kirim Tatar diasporasinda
yetismis bir sair olan Rasit Ozkirim cesitli konularda kaleme aldigi
siirlerini kolaylikla anlayabilecegimiz temiz bir Tatarcayla yazmis.
1965 yilinda yayinlanan bu kitapcikta, kendisi zannediyorum henuz sagdi;
ondan sonra ki hayati hakkinda fazla malumatimiz yok. Sadece Maliye
Bakanligindan emekliye ayrilmis oldugu bildiriliyor. Kirimin hic
bilinmiyen boyle fedakar evlatlarini tanitmak maksadiyle "Turnam"i
sizlere sunuyorum. Umarim bu kisa tanitma Kirim Tatar diasporasi ve
Kirim Tatar edebiyati ile ilgilenenler icin faydali olur.
12 Subat 1919 da yazdigi siirinde bakin Rasit aga Ozkirim ne diyor:
KIRIM'CUN
Kayda senin Kalgaylarin, Adil Giray, Selametin?
Kayda senin Nurettin'in, Corabatir, Giraylarin?
Kayda senin at ustunde kilis savurgan batirlarin?
Kayda senin cav artindan curgen aziz Coraylarin?
Kayda senin Idillerden balak bezep keckenlerin?
Kayda senin tis evrenge kolun atkan hakanlarin?
Kayda senin kun tuvudan Pesteler'ge yetkenklerin?
Kayda senin kun batiga sozu gecken Timur'arin?
Kayda senin altin tavdan kocup kelgen oymaklarin?
Kayda senin Salicakta salingaclar kurganlarin?
Kayda senin Borakayinn munlu kozlu totaylarin?
Kayda senin kosecikten yirlap otken serfelerin?
Kayda senin Hansaray da hukum Surgen Erhanlarin
Kayda senin Kurultayin, din meclisi saraylarin?
Iste bunlar kob yil evvel otup kelgen tavuslarin.
Bu davuslar bizge yetti, xaytar elbet yitkenlerin.
7 Ocak 1936 da kaleme aldigi "Suyemen- Seviyorum" siirinde vatan
Kirim'a olan sevgisini soyle anlatmis:
SUYEMEN
Canik betli, az miyik,
Kozcukleri bek kimik,
Manlayi ken, hem cikik,
Tatarni bek suyemen.
Ergenokanda bolgan,
Altin Ordudan kalgan,
Cigitlikmen atalgan,
Tatarligim suyemen.
Dogudan atka mingen,
Gucmen zorluknu yengen,
Cavni curekten etken,
Oz Tatarni suyemen.
Boran bolup sel olgan,
Alplerde arslan urgan,
Acunda Han taningan,
Tatar seni suyemen.
Oz soyum Tatarligim,
Canim, kanim barligim,
Kaydasin Erhanligim,
Men seni bek suyemen.
Kidirdim colga tustum,
Yurttan yurtka avustum,
Cok yollardan adastim,
Oz yurtnu bek suyemen.
Azavdan bir cekirdim,
Congarda pek sekirdim,
Salgirdan bir suv ictim,
Kirim seni suyemen.
Keriste saban aydap,
Yalida alma saylap,
Catirga atim baylap,
Atay yurtum suyemen.
Kefede arba cektim,
Tav, Otuz, Sudak kettim,
Yaltaga cuvuk cettim,
Essiz yurtum suyemen.
Kezlevge dertli bardim,
Cilli balcikka daldim,
Savligim andan aldim,
Kirimni men suyemen.
Bahcesaray, Akmescit,
Bilgi yolunda kecit,
Anda Ar binbir cesit,
Kirimni bek suyemen.
Kay bir yagin anayim,
Kay barligin sayayim,
Kay suygumnu aytayim,
Dulber yurtum suyemen.
Kirimnin dort cevresi,
Mavi deniz bekcisi,
Cennetnin bir kosesi,
Tuvgan yerim suyemen.
Kormegen tuyup suyer,
Icimen canip kuyer,
Korgen koz caslar toker,
Yesil yurtnu suyemen.
Tista kaldim cilayman,
Yurt yollarin sorayman,
Edigemni karayman,
Kirimni ah!..suyemen!
Buyuk sairimiz Niyazi'nin olumu ardindan 1931 de yasini soyle dile
getirmis Rasit Ozkirim:
NIYAZIGE
Curegimde bir ot cana, basim, miyim aylana.
Tanrim maga sen kuvvet ber, esim kelsin azgana.
Ortalikta kara haber bir telsiz day aylana,
Tatarliknin Niyazisi uctu dene aytila!..
Tuvgan tilnen sen bakirdin (Mina men barman) dedin/
(Oz teregin begenmegen soysuzlarga) cekirdin.
Tas curekke yesilyurtnun suygusunu asiladin.
Kur sesinmen Tatarliknin tuvgan tilin cirladin.
Hamdi Giray, Bektoreler cirlarinman cirladi,
Cobanzade senden tuydu, sendiy etip aytaydi.
(Curt suygusu), (Uylavunman), (Necin suydum) cirinni,
Unuturmu cas Tatarlik, bundan iman algandi.
Tatarlikni, tuvgan cerin cas basinman kidirdin,
Anayindan soray, bilip, curt yollarin izledin.
(Yesil Ada, Aruv Kirim. Tatarliknin Kabesi),
Dedin aytin, cureginnin canigini sondurdun.
Yesil yurtka col kidirip, barmak istep curgende,
Anda bolgan kizil rusnu otka cakip coytkanda,
Aramizda sen de bolup bizge tayak bolgaydin,
Dep cirlayman, mugayaman, seni saytip anganda.
Sen olmedin ey curekli! Gok tobege avustun!
Candan suygen o gok renkli, Gok Bayrakka kavustun.
Celebican, Yakup Kerci, Catirtavli, Muslimof,
Yesilyurtnun sehitleri arasina kavustun!
Tatarlikka dogru colnu sen korsettin Niyazi,
Kelgen kecken barliklarni sen cirladin Niyazi,
Bu cirlarin bin yasaycak, sen de boman yasarsin,
Bu sebepten saga oldun diyalmayman Niyazi!
Milli benliklerini inkar edip tanimak istemiyenlere hitaben 1 Mart,
1935 de Ankarada Kargis- Bedduva" adli siiri sert bir dille yazilmakla
beraber "Corabatir" in milli benligine bagliligini ifade etmesi
bakimindan ilginc bir siir :
KARGIS
Atay curtnun oz budunu begenmegen caslarga,
Gecmislernin davusunu tuguzmali, aytmali.
Oz teregin horlay bergen, toben basli kartlarga,
Volkan bolup, cavlar cakkan batirlarni saymali.
Bu barlikni tuygandan son, dudak burgen baslarga,
Baska kargis tabalmayman, eki kozu kor bolsun!
(Gut)nu bilgen Tatar tili oga damsiz keleken,
Esirgendir, til bilmiydir, tuvgan tilni anmali.
(Berlin) den son so Kirim bek kickene, tar eken,
Essiz curtnun barliklarin koz aldina salmali!
Canik tilden dat almasa, Kirim-Tatar yok dese,
Ne aytayim bu soysuzun eki kozu kor bosun!
Tatarliktan cikaman dep anasina hor baksa,
Ya melezdir, ya curuktur, bunlar bizge kerekmez.
Cantik asap curesin dep babaycigin cilatsa,
Kansiz, us'siz bir tentektir, ulus icin sezeksiz.
Katti basi maysaymasa, colga kelip kaytmasa,
Horluk korup surunsun de, eki kozu kor bolsun!
"Turnam" siir colleksiyonun'da Osmanlica (Hanilerimizin Hanileri) ve
Turkiye Turkcesiyle ( Dista kalanTurklere Anadoludan Selam) yazilmis
siirler de ilgi ceken siirlerindendir. Ataturk'un 10 Kasim, 1938 de
olumuyle duydugu uzuntuyu guzel Tatarcasiyle olarak soyle dile getirmis
rahmetli sairimiz:
ATAYGA
Elli milyon ulusnun bavrunda catkan Atam,
Ergenekon baliman, caniga can katkan Atam,
Kurge tusken barlikni, , koklerge koterdin.
Basi koklerge tiygen Turkluk yaratkan Atam!
Seni oldu degen til, aylanmay savklassin,
Yaman kozler savlenmen koralmay sokurlassin!
Kay bir tilmen anayim, tilim aylanmay Atam,
Mane tizip cinlarga, gonul saplanmay Atam!
Kay bir ozgur davusun acunga yirlap aytsam,
Boran bolur, cel bolur, ulus baylanmay Atam!
Sen olmedin, olmezsin,oldu degen yok bolsun!
Yuzbin yil yasaycaksin, yaman koz toprak tolsun!
Atay sakin mugayma, bizden karuvun kesme.
Ackan izin izliymiz, yurtun savlesiz etme.
Senin suygen casligin ant icti, kol tutustu!
Kok tepede tahtindan Atay, Karavun kesme!
Ne mutlu Atay saga sonsuz yasav berildi,
Elli milyon cas kokrek, Turkmen dedi kerildi!
Kirim Tatarlari'nin unutulmus, fedakar evladi Rasit Aski Ozkirim
"Corabatir"i rahmetle aniyoruz. Kendisine ve daha nice "Corabatir"lara
calismalari'nin ve fedakarliklari'nin aradan yillar gecse de
taninacagina inaniyoruz. Kendilerini unutmayacagiz!
Mubeyyin Batu Altan
Washington, DC